Τα Κέντρα Εκπαίδευσης Ζωής (Κ.Ε.Ζ.) είναι Παγκόσμιος Οργανισμός που προσφέρει εκπαιδευτικά προγράμματα πρόληψης κατά των εξαρτησιογόνων ουσιών. Το πρώτο Κ.Ε.Ζ. ιδρύθηκε στην Αυστραλία το 1979 και σήμερα λειτουργούν Κινητές Μονάδες σε 15 χώρες και στις 5 ηπείρους.
Η ιδέα για δημιουργία Κ.Ε.Ζ. και λειτουργία Κινητών Μονάδων Εκπαίδευσης στην Κύπρο ξεκίνησε από μέλη του Round Table Κύπρου, προσπάθεια που αγκαλιάστηκε από τις αδελφές λέσχες Ladies Circle και 41Club. Με τη συνεργασία του Αντιναρκωτικού Συνδέσμου αποφασίστηκε η οργάνωση παγκύπριων εκδηλώσεων για τη συγκέντρωση του αναγκαίου ποσού για αγορά 2 Μονάδων. Τον Απρίλιο του 1996 διοργανώθηκε η πρώτη μεγάλη εκδήλωση με σύνθημα «Εμπνέω το παιδί για ζωή» που είχε ως αποτέλεσμα τη συλλογή ενός σεβαστού ποσού και την αγορά των 2 πρώτων Κινητών Μονάδων «Μέντωρ» οι οποίες παραχωρήθηκαν στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.
Στις 18 Φεβρουαρίου 1997 ολοκληρώθηκε η διαδικασία εγγραφής των «Κέντρων Εκπαίδευσης Ζωής» όπου συμμετέχουν εκπρόσωποι από τις λέσχες Round Table, Ladies Circle, 41Club,τον Παγκύπριο Αντιναρκωτικό Σύνδεσμο καθώς και το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και το Υπουργείο Υγείας. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε η εφαρμογή του Προγράμματος «Μέντωρ» στη Μέση Εκπαίδευση και το 1998 στη Δημοτική Εκπαίδευση. Οι λέσχες Round Table, Ladies Circle, 41Club και Tangent Club καθώς και ο Παγκύπριος Αντιναρκωτικός Σύνδεσμος, έχουν ως κύριο έργο τους τη συνεχή εξεύρεση πόρων για την οικονομική ενίσχυση του προγράμματος «Μέντωρ».
ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ «ΜΕΝΤΩΡ»
Οι Κινητές Μονάδες Εκπαίδευσης Ζωής «Μέντωρ» είναι κινητές αίθουσες διδασκαλίας οι οποίες στελεχώνονται από ειδικευμένους εκπαιδευτές και είναι ενταγμένες στα προγράμματα Αγωγής Υγείας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Με επισκέψεις από σχολείο σε σχολείο προσφέρουν επιστημονικά προγράμματα εκπαίδευσης για παιδιά ηλικίας 6-14 χρόνων, μαθαίνοντάς τα να αντιμετωπίζουν θετικά τον εαυτό τους και το σώμα τους και βοηθώντας τα να αποκτήσουν τα απαραίτητα εφόδια για να τηρούν ορθή στάση απέναντι στις καθημερινές προκλήσεις που δοκιμάζουν τη σωματική, κοινωνική και ψυχική τους υγεία όπως είναι ο εθισμός στα ναρκωτικά, το κάπνισμα, το αλκοόλ και άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες.
Ο σκοπός αυτός επιδιώκεται με τρεις στρατηγικές πρόληψης:
α) την παροχή γνώσεων και πληροφοριών
β) την απόκτηση δεξιοτήτων
γ) την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των παιδιών.
Η τεχνολογία της Κινητής Μονάδας «Μέντωρ» τοποθετεί το δάσκαλο και το μαθητή σε ένα νέο περιβάλλον: Μια αίθουσα χωρίς καθίσματα όπου όλοι κάθονται στο χαλί, ίσοι μεταξύ τους, μια οροφή με φωτεινά άστρα, οπτικοακουστικά μέσα και ηλεκτρικά διαμορφώματα για τα διάφορα συστήματα και τις λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος, παιγνίδια Harold -η καμηλοπάρδαλη – και άλλα. Όλα αυτά, οδηγούν στην ενεργό συμμετοχή των παιδιών στο πρόγραμμα και αποτελούν μια θετική και αξέχαστη για αυτά εμπειρία. Τα προγράμματα «Μέντωρ» έχουν μια διαβαθμισμένη σειρά που ακολουθεί τη νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών και καταπιάνονται με θέματα που έχουν σχέση με την ηλικία στην οποία απευθύνονται:
• Φροντίδα του σώματος μας (Α΄τάξη )
Γίνεται εισαγωγική παρουσίαση του ανθρώπινου σώματος και της ιδέας του να είναι κάποιος υγιής. Τονίζεται η σημασία της φροντίδας του σώματος ώστε να είναι καθαρό και υγιές. Μέσα από παιχνίδια τα παιδιά αποκτούν δεξιότητες φροντίδας και καθαριότητας του σώματός τους.
• Υγιεινή διατροφή (Β΄τάξη)
Αναπτύσσεται ο θαυμασμός για το ανθρώπινο σώμα με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων και του ανθρώπινου ανατομικού προπλάσματος. Τονίζεται, ιδιαίτερα, η σημασία της υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής.
• Έλεγχος των συναισθημάτων (Γ΄τάξη)
Με τη βοήθεια του ανατομικού προπλάσματος, το πρόγραμμα στοχεύει στην εκμάθηση των κυριότερων οργάνων του σώματος και της λειτουργίας του. Παράλληλα, τα παιδιά αρχίζουν να εξετάζουν τα διάφορα στοιχεία που συνθέτουν τη ζωή, όπως π.χ. τα συναισθήματα και τις ανθρώπινες σχέσεις. Μέσα από διάφορες δραστηριότητες, τα παιδιά μαθαίνουν να ελέγχουν τα συναισθήματα τους, ιδιαίτερα τα αρνητικά.
• Προσωπικότητα (Δ΄τάξη)
Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη ζωτική σημασία του ανθρώπινου εγκεφάλου και του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος ελέγχει το σώμα, τις κινήσεις και την προσωπικότητα. Με τη βοήθεια του ανατομικού προπλάσματος επιδεικνύεται ο έλεγχος όλων των μελών του σώματος και των πέντε αισθήσεων από τον εγκέφαλο που στη συνέχεια «μιλά» στα παιδιά για το πόσο ξεχωριστή και μοναδική είναι η κάθε προσωπικότητα.
• Μοναδικός (Ε΄τάξη)
Γίνεται αναφορά στον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού, με ιδιαίτερη έμφαση στον τρόπο λειτουργίας του πεπτικού συστήματος. Μετά από μια παρουσίαση της πεπτικής λειτουργίας, τα παιδιά συνειδητοποιούν τον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα φάρμακα διαφοροποιούν τη λειτουργία του οργανισμού.
• Υγεία – Φίλοι – Εξαρτησιογόνες ουσίες (Στ΄τάξη)
Επικεντρώνεται κυρίως στη συνειδητοποίηση από τους μαθητές των πιέσεων που μπορούν να εξασκήσουν οι φίλοι στη λήψη διαφόρων αποφάσεων και ειδικότερα σε σχέση με τη χρήση φαρμάκων. Με τη χρήση των εποπτικών μέσων τα παιδιά αντιλαμβάνονται τον τρόπο με τον οποίο οι τροφές, το νερό και το οξυγόνο μεταφέρονται σ’ όλα τα κύτταρα και πώς ένα φάρμακο μετά τη δίοδο του μέσω του πεπτικού συστήματος διαφοροποιεί τον τρόπο λειτουργίας του οργανισμού. Γίνεται, επίσης, αναφορά σε ουσίες εξάρτησης, όπως το αλκοόλ και τη νικοτίνη.
